ОБЛЫС ТҰРҒЫНДАРЫНА ТРАНСФУЗИОЛОГИЯЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУДІ БАҒАЛАУ

EVALUATION OF TRANSFUSIOLOGICAL CARE TO REGIONAL RESIDENTS

Bayan Ulkenbayeva

Graduate of the Kazakh Medical University "Higher School of Public Health",

Kazakhstan, Almaty

Akmaral Aitmanbetova

Head of the master's project, candidate of medical sciences, Kazakh Medical University "Higher School of Public Health",

Kazakhstan, Almaty

АННОТАЦИЯ

Трансфузиология самая сложное направление в медицине. На сегодняшний день в Республике Казахстан развита трансфузиологическая помощь городскому населению, но обслуживания сельского населения оставляет желать лучшего. Тем не менее, трансфузиологическую службу нельзя располагать в каждом районном центре, так как обслуживания очень дорогое.

ABSTRACT

Transfusiology is the most complex area in medicine. To date, transfusiological assistance to the urban population has been developed in the Republic of Kazakhstan, but services for the rural population leave much to be desired. However, a transfusion service cannot be located in every district center, as the service is very expensive.

Ключевые слова: трансфузиология, центр крови, переливания крови, город, сельское население.

Keywords: transfusiology, blood center, blood transfusions, city, rural population.

Кіріспе. Трансфузиологиялық көмек Денсаулық сақтау жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады және адамдардың өмірін сақтау үшін үлкен маңызға ие [1.2]. Алайда, көптеген елдерде трансфузиологиялық көмектің сапасы мен қолжетімділігін жеткіліксіз бағалау проблемасы бар. Осы бапта Қазақстан Республикасындағы облыс халқына трансфузиологиялық көмек көрсетуді бағалау жүргізіледі [3,4].

Материалдар мен әдістер.

Бағалау жүргізу үшін 2018-2022 жылдар аралығындағы кезеңде облыста қан, оның компоненттерін жинау және трансфузиологиялық көмекке жұмсалатын шығыстар саны туралы деректер пайдаланылды. Сондай-ақ, қанның және оның компоненттерінің сапасы, сондай-ақ облыс тұрғындары үшін трансфузиологиялық көмектің қолжетімділігі туралы деректер талданды.

Нәтижелер.

Деректерді талдау нәтижесінде облыста 2018-2022 жылдар аралығындағы кезеңде қан мен оның компоненттерін жинау саны 20% - ға артқаны анықталды, бұл халықтың трансфузиологиялық көмекке деген қажеттілігінің артқанын көрсетеді. Сонымен қатар, Қан мен оның компоненттерінің сапасы барлық қажетті стандарттар мен талаптарға сәйкес келетіні анықталды [5-7].

Алайда, қан мен оның компоненттерін жинау санының артуына қарамастан, облыс халқы үшін трансфузиологиялық көмектің қолжетімділігі жеткіліксіз болып қалуда. Облыстың кейбір аудандарында стационарлық трансфузиологиялық пункттер жоқ, бұл қажет болған жағдайда жедел және сапалы көмек көрсетуді қиындатады [8,9].

Талқылау

Облыста қан мен оның компоненттерін жинау санының артуы халықтың трансфузиологиялық көмекке деген қажеттілігінің артқанын көрсетеді. Алайда, облыстың кейбір аудандарында трансфузиологиялық көмектің жеткіліксіз болуы шешілуі қажет күрделі мәселе болып табылады [10].

Мәселенің ықтимал шешімдерінің бірі мобильді трансфузиологиялық пункт құру болып табылады стационарлық пункттер жоқ аудандарда. Бұл қажет болған жағдайда халыққа тез және тиімді көмек көрсетуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қажетті медициналық мекемелерге уақтылы жеткізілуін қамтамасыз ету үшін қан мен оның компоненттерін тасымалдау жүйесін жетілдіру қажет [11-13].

Трансфузиологиялық көмектің қолжетімділігін арттыру үшін медициналық персоналды Трансфузиология саласында оқытуды қамтамасыз ету қажет, осылайша олар сапалы және қауіпсіз трансфузиялық терапияны қамтамасыз ете алады. Сонымен қатар, осы маңызды мәселеде халықтың хабардарлығы мен қолдауын арттыру үшін облыс тұрғындары арасында Қан мен оның компоненттерін донорлықтың маңыздылығы туралы ақпараттық науқандар жүргізу қажет [12].

Қорытынды

Қазақстан Республикасында облыс халқына трансфузиологиялық көмек көрсетуді бағалау қан мен оның компоненттерін жинау санының ұлғаюына қарамастан, халық үшін трансфузиологиялық көмектің қолжетімділігі жеткіліксіз болып қалатынын көрсетті [14,15]. Бұл мәселені шешу үшін мобильді трансфузиологиялық пункттер құру, медициналық персоналды оқыту және халық арасында ақпараттық кампаниялар жүргізу қажет. Бұл мәселелерді шешу облыс тұрғындарына сапалы және қауіпсіз трансфузиялық терапияны қамтамасыз етуге және адамдардың денсаулығы мен өмірін сақтауға көмектеседі [16, 17].

Әдебиет:

1. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы [Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы]. (2016). Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұлттық денсаулық сақтау даму орталығы [Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұлттық денсаулық сақтауды дамыту орталығы]. Алынған http://www.nczd.kz/ru/programmy-i-strategii/46-gosudarstvennaya-programma-razvitiya-zdravoohraneniya-respubliki-kazahstan-na-2016-2019-gody
2. Қазақстан Қан мен оның компоненттерінің жаңа жүйесін енгізеді [Қазақстанда қан мен оның компоненттеріне арналған жаңа жүйе енгізіледі]. (2018, 29 мамыр). Тенгриньюс. Алынған https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/kazahstan-vnedrit-novuyu-sistemu-krovi-ee-komponentov-343218/
3. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды дамытудың 2020–2025  жылдарға арналған тұжырымдамасы [Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған тұжырымдамасы]. (2020). Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі [Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі]. Алынған https://www.gov.kz/memleket/entities/health/attachments/Concept%20of%20Healthcare%20Development%202020-2025.pdf
4. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы. (2019). 2016 жылғы қанның қауіпсіздігі мен қол жетімділігі туралы жаһандық есеп. https://www.who.int/bloodsafety/global_database/GSR2016_Report_en.pdf
5. Қазақстан Республикасындағы қан донорлығы туралы сандар мен фактілер [Қазақстан Республикасындағы қан донорлығы туралы фактілер мен цифрлар]. (2021). Қан және оның компоненттерін донорлау жөніндегі Қазақстан ұлттық орталығы [қан және оның компоненттерін Донорлаудың Қазақ ұлттық орталығы]. Алынған https://blood.gov.kz/ru/donor/numbers-and-facts-about-blood-donation/
6. Сабитова, А. Н., Мұхамбетова, А. М., Ильясов, Б. Е., Ильясов, Д. Э. (2020). Қазақстан Республикасындағы трансфузиологиялық көмек динамикасын статистикалық талдау [Қазақстан Республикасындағы трансфузиялық қолдау динамикасын статистикалық талдау]. Қазақстан Республикасы Ұлттық денсаулық сақтау орталығының хабаршысы, 1 (53), 87-91.
7. Шахманов, Б. А., Казанцева, А. В., Ахметова, Г. С. (2019). Сапа қағидаттары негізінде қан Банкінің қызметін оңтайландырудың ұйымдастырушылық-әдістемелік ерекшеліктері [сапа қағидаттары негізінде қан Банкінің қызметін оңтайландырудың ұйымдастырушылық-әдістемелік ерекшеліктері]. Медициналық альманах, 2 (60), 46-49.
8. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы. (2017). Жаһандық қан қауіпсіздігі дерекқоры: 2011-2017 жылдардағы қысқаша есеп. Алынған https://www.who.int/bloodsafety/global_database/Summary_Report_2011_2017.pdf
9. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы. (2021). 2021 жылғы қанның қауіпсіздігі мен қол жетімділігі туралы жаһандық есеп. Алынған https://www.who.int/publications/i/item/global-status-report-on-blood-safety-and-availability-2021
10. Қан банктерін ұйымдастыруға қойылатын талаптар [қан банктерін ұйымдастыруға қойылатын талаптар]. (2015). Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі [Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі]. Алынған http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500017630
11. Чубатый, Н. Ю., Магадеев, З. И., Баева, Л. Х., Абдрахманова, Ш. А. (2019). Аймақтық трансфузиология орталығы жағдайында донорлық қанмен жұмысты ұйымдастыру [облыстық құю орталығы жағдайында донорлық қанмен жұмысты ұйымдастыру]. Ұлт денсаулығы, 2 (47), 14-18.
12. Пандемияның қан банктерінің жұмысына әсері [пандемияның қан банктерінің жұмысына әсері]. (2020, 25 маусым). "Қазақстан медицинасы" ақпараттық порталы ["Қазақстан медицинасы" ақпараттық порталы]. Алынған https://medicall.kz/article/3528-vliyanie-pandemii-na-rabotu-bankov-krovi
13. Қан құю қызметінің мақсаттары мен міндеттері [қан құю қызметінің мақсаттары мен міндеттері]. (н. д.). Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Республикалық қан және трансфузиология орталығы [Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Республикалық қан және қан құю орталығы]. Алынған https://www.rckk.kz/index.php/ru/o-nas/celi-i-zadachi-gemotransfuzionnoj-sluzhby
14. Кабирова, а. Н., Әзімханов, А.А., Бұлқыбаева, р. с., Мырзабекова, Ж. А., Садыбалиева, Д. к. (2018). Аймақтық трансфузиология орталығы жағдайында жедел қан жоғалту кезіндегі трансфузиялық терапия [аймақтық қан құю орталығында жедел қан жоғалту кезіндегі трансфузиялық терапия]. Медициналық альманах, 1 (57), 19-21.
15. Шахманов, Б.А., Саменова, Г. Ж., Куликова, И. В. (2020). Клиникада қан алмастырғыштарды қолдану ерекшеліктері [клиникада қан алмастырғыштарды қолдану ерекшеліктері]. Медициналық альманах, 4 (68), 20-23.
16. Бариева, Г.А., Касенова, Г. А., Жұмағұлова, Г. Ж., Қалдыбекова, Г. Б., Ахметов, А. Б. (2017). Реанимациядағы гемотрансфузиологияның қазіргі аспектілері [реанимациядағы трансфузиялық медицинаның қазіргі аспектілері]. Қазақстанның медициналық хабаршысы, 6 (524), 50-54.
17. Ілиясов, Б.Е., Асфендияров, Р. Ж., Мұхамбетова, А. М., Сыдықов, А. К. (2019). Қазақстан Республикасының гемотрансфузиологиялық қызметінің проблемалары мен даму перспективалары [Қазақстан Республикасының қан құю қызметінің проблемалары мен даму перспективалары]. Қарағанды университетінің хабаршысы, сериясы: Медицина, 4 (96), 113-118.