ЖАТЫР МОЙНЫ ОБЫРЫН АНЫҚТАУДА СКРИНИНГТІҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

АННОТАЦИЯ

Бұл статьяда Қарағанды қаласы бойынша Инлайф емханасының тіркеуде тұрған  наукастардың скрининг өткізіп зерттеу жүргізу.

Кілт сөздер: Жатыр мойны обырын анықтауда скринингтің тиімділігін бағалау.

Өзектілігі; Жатыр мойын обырызы әйелдер репродуктивті жүйесін де болатын қатерлі ісіктердің ішінде екінші орынды алады. Жыл сайын 570 000 жатыр мойын обыры жаңа науқастар байқалады, шамаман 310 000 әйелдер жатыр мойын обырынан қаза болады.  Жатыр мойыр обыры уағында скрининг жасау мен емдеу арқылы белгілі деңгейде контрольдауға болады.

Кіріспе: Жатыр мойыр обыры уақытында скрининг жасау мен емдеу арқылы белгілі деңгейде бақылауға болады. Дамыған батыс мемлекеттердің тәжірибесіне сай,жатыр мойын обырының байқалуы тығыз тексеруге алынған адамдардың қатарында 70%~90%ға дейін азайған. Бұндай нәтижеге жеткен себебінің бірі: Пап тест скрининг пен дигноз қою және ауруды ұлғайтпай дер-кезінде дұрыс емдеу қабылеттерінің жеткіліктігінен.

Мақсат: Жатыр мойны обырының пайда болуы мен ағымының ерекшеліктерін анықтау

Жатыр мойны обырының скринингінің тиімділігін талдау.

Материал және әдістер. Қарағанды қаласының Инлайф емхананың учаскісіндегі  тұратын адамдардың тізімі, және интернет желісі.

Жұмыс барысы: Скрининг кезеңдері. Мақсатты топтарды қалыптастыру,ақпараттық қолдау және скринингке шақыру.Дайындық кезеңін профилактикалық іс-шараларға жауапты БМСК ұйымының орта медицина қызметкерлері жүзеге асырады және мыналарды қамтиды: Жыл сайын ағымдағы жылдың 15 қарашасына дейін алдағы жылы скринингке жататын әйелдердің тізімін жасау, одан әрі ай сайын түзету.

Скрининг жүргізу.Амбулаториялық пациентті профилактикалық медициналық тексерудің статистикалық картасын толтыру (025-08/у нысаны), "цитологиялық скринингке жататын пациенттерді есепке алу журналын" толтыру және жатыр мойнынан цитологиялық зерттеуге материал алу. Әйелдердің нысаналы топтарына скринингтік қарап-тексеру жүргізуді БМСК ұйымының арнайы оқытылған акушері жүзеге асырады.

Скринингтің қажеттілігі туралы әйелдердің нысаналы топтарына хабардар ету.

Скринингке шақыру.Скринингтен уақтылы өтуін қамтамасыз ету.

Онкоцитологияға жағынды алу дайындығы. Жағынды алу уақыты

Етеккірге дейін немесе етеккір аяқталғаннан кейін 2-3 күннен кейін жүргізу ұсынылады.

1-кесте.

Зерттеу нәтижелері

Қорытынды.Дүниежүзі денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша әлемде жатыр мойны обырының басқа онкология арасында төртінші орын алады,ал Қазақстанда обырдың таралуы әйелдер арасында  екінші орын алады.2022 жылы әйелдер арасында жатыр мойны обырымен 1 830 ауырып, 600 адам қайтыс болды. яғни күніне екі әйел жатыр мойны обырынан қайтыс болады.Қазақстанда статистика бойынша соңғы 5 жылда жатыр мойны обырынан аурушаңдықтың 22% өсуі байқалады.Бүгінгі таңда дамыған елдер жатыр мойны обырының  алдын алу, ерте диагностикалау және емдеуде айтарлықтай жетістіктерге жетті. Бұл негізінен басқа қатерлі ісіктерден айырмашылығы жатыр мойны обыры бақыланады,өзінің этиологиясымен түсінікті және ісікке дейінгі ұзақ кезең,жергілікті таралуы анық.Яғни скрининг қосылған көптеген дамыған елдерде сырқаттанушылық екі есе азайды. Көп әйелдер санының диагностика және емдеу бағдарламасын кеңейту. Бұл үшін білікті кадрлар мен қажетті материалдармен үздіксіз жабдықталу қажет, қатерлі ісіктің әртүрлі белгілері туралы халықты хабардар ету.

Әдебиеттер тізімі:

1. ЖАТЫР мойыны обырын диагностикалау мен емдеуге арналған КЛИНИКАЛЫҚ ХАТТАМ Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің «Республикалық денсаулық сақтауды дамыту орталығы» РҚБ жанындағы РМК Сараптамалық кеңесінің 2015 жылғы 30 қазандағы № 14 хаттамасымен ұсынылды.
2. Кулаков В. И., Прилепская В. Н. Профилактикарака шейки матки: руководство для врачей. – М.: МЕДпресс-информ
3. Интернет желілері.