ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ӨНДІРІСТЕ ЖЕЛДЕТУ МЕН АУАНЫ БАПТАУДЫ ЖОБАЛАУДЫ АВТОМАТТАНДЫРУ

АННОТАЦИЯ

Бұл мақалада фармацевтикалық өндірісті жобалауда ауа және желдету процестерін автоматтандыру жүйесін жобалау жолдары айтылады. Жобалаудан бұрын өндіріске қойылатын стандарттар мен талаптарына зерттеу жүргізіп, ережелері бойынша сараптау жүргізілді. Ғимараттың әр түрлі бөлмелеріне қойылатын ауа қысымының мәніне салыстырулар мен талдаулар жасалды. Сонымен қатар автоматтандыруды іске асыратын компьютерлік бағдарламаларға шолу жасалып, тұтымды бағдарлама таңдалып алынды. Нәтижесінде фармацевтикалық өндірісті жобалауда таза өнім алу үшін талап етілетін нормаларды ескере отырып, сапалы өнім алуды қадағалау болып табылады

Кілт сөздер: өндіріс, стандарттар, ауа қысымы, компьютерлік бағдарлама.

Негізгі бөлігі.

Фармацевтикалық өндіріс — бұл дәрілік препараттарды әзірлеу, өндіру, сынақтан өткізу және нарыққа шығару процесін қамтитын жоғары мамандандырылған сала. Ол адамдардың денсаулығын сақтау мен жақсартуда маңызды рөл атқарады, себебі әртүрлі ауруларды емдеуге арналған дәрі-дәрмектерді өндіру және жеткізу фармацевтикалық өнеркәсіптің басты мақсаты болып табылады.

Фармацевтикалық өндіріс тек дәрі-дәрмектерді ғана емес, сонымен қатар олардың тиімділігін, қауіпсіздігін және сапасын бақылауды да қамтиды. Өндіріс процесінде қолданылатын технологиялар мен әдістер әртүрлі химиялық және биологиялық заттарды тиімді және қауіпсіз түрде өңдеуге негізделген. Бұл салада жоғары деңгейде ғылыми зерттеулер мен инновациялар, сондай-ақ қатаң санитарлық және сапа стандарттары маңызды орын алады.

Қазіргі фармацевтикалық өндіріс заманауи технологияларды қолдана отырып, дәрі-дәрмектерді үздіксіз жаңартып, олардың тиімділігі мен қолжетімділігін арттыруға бағытталған. Бұл салада автоматтандырылған жүйелер, инновациялық өндіріс әдістері мен жоғары білікті мамандар жұмыс істейді.

Фармацевтикалық өндіріс саласы сондай-ақ ұлттық және халықаралық деңгейде қатаң бақылауға алынып, көптеген регламенттер мен талаптарға сәйкес жүзеге асырылады. Бұл тек дәрі-дәрмектердің сапасын қамтамасыз ету үшін емес, сонымен қатар халықтың денсаулығын қорғау үшін де өте маңызды. Фармацевтикалық өндіріс тек экономикалық тұрғыдан ғана емес, әлеуметтік тұрғыдан да маңызды сала болып табылады.

Мен 4 курс студенті «Фармацевтикалық өндірісті жобалау мен жабдықтау негіздері» пәні бойынша фармацевтикалық өндірістердің ғимаратын жобалаудың этаптары мен талаптарын меңгере отырып, сонымен қатар сумен, ауамен және коммуникациялық байланыстармен жабдықтау саласын зерттеудеміз.

Фармацевтикалық өндірісті жабдықтауда ауа мен желдетудің маңыздылығы

Фармацевтикалық өндіріс — бұл жоғары талаптар мен қатаң санитарлық-эпидемиологиялық нормаларды сақтауды қажет ететін сала. Өндірістік процестердің қауіпсіздігі мен өнім сапасы көп жағдайда ауа сапасына, желдету жүйесінің тиімділігіне және өндіріс орнында ауа алмасудың дұрыс ұйымдастырылуына тәуелді болады. Ауа мен желдетудің маңыздылығы фармацевтикалық өндірісте бірнеше негізгі аспектілер бойынша көрінеді:

1. Ауа тазалығы және микроорганизмдердің алдын алу

Фармацевтикалық өндірісте ауа тазалығы үлкен рөл атқарады, себебі микробтар мен зиянды бөлшектердің дәрілік өнімдерге түсуі оларды ластап, сапасын төмендетуі мүмкін. Ауа алмасу мен желдету жүйелері арқылы бұл микроорганизмдер мен ластанушылардан қорғау қамтамасыз етіледі. Тиісті желдету жүйелері микробтардың жиналуын болдырмауға және өндіріс ортасын таза ұстауға көмектеседі.

2. Өндірістік қауіпсіздік

Кейбір фармацевтикалық заттар өте улы немесе қауіпті болуы мүмкін. Мысалы, белсенді фармацевтикалық ингредиенттермен (БФИ) жұмыс істегенде, олардың шаңы мен булары ауаға таралуы мүмкін, бұл жұмысшыларға зиян келтіруі ықтимал. Желдету жүйелері қауіпті заттардың таралуын шектеуге және олардың жұмыс орындарында жиналуын болдырмауға көмектеседі, сондай-ақ өндірістік ауаның құрамын бақылауға мүмкіндік береді.

3. Температура мен ылғалдықты бақылау

Кейбір фармацевтикалық өнімдер температура мен ылғалдыққа сезімтал болып келеді, сондықтан өндірістік ортада бұл параметрлердің тұрақтылығын сақтау өте маңызды. Желдету және кондиционерлеу жүйелері арқылы температура мен ылғалдық деңгейлері нақты талаптарға сай сақталады, бұл өнімнің сапасын сақтау үшін маңызды.

4. Жұмыс жағдайларының жақсаруы

Өндірісте жұмыс істейтін адамдардың денсаулығы мен жайлылығы да ескерілуі керек. Тиімді желдету жүйелері жұмысшылардың тыныс алуын жеңілдетеді, ауаның жаңа және таза болуын қамтамасыз етеді, бұл олардың жұмыс өнімділігіне және жалпы әл-ауқатына оң әсер етеді.

5. Қоршаған ортаға әсері

Фармацевтикалық өндіріс жабдықтары мен жүйелері қоршаған ортаға да әсер етеді. Желдету жүйелері өндірістік қалдықтар мен зиянды газдардың сыртқа шығуын қамтамасыз етеді, бұл экологиялық стандарттарды сақтау үшін маңызды.

Ауа қысымының нормалық цифрлары фармацевтикалық өндірісте маңызды рөл атқарады, себебі ауа қысымы өндірістік аймақтардың қауіпсіздігі мен ауаның ластанудан қорғалуына әсер етеді. Әр түрлі аймақтар мен бөлмелерде ауа қысымына қатысты талаптар әртүрлі болуы мүмкін, әсіресе таза бөлмелерде, қауіпті материалдармен жұмыс істейтін аймақтарда және жалпы өндірістік алаңдарда.

1-кесте.

Ауа қысымының нормалық цифрлары

Желдету жүйелері мен ауа ағындары. Таза бөлмелер мен өндірістік аймақтарда ауа ағынының бағыты мен жылдамдығын бақылау өте маңызды. Әрбір аймақтың ауа қысымы мен ағыны өндірістік стандарттарға сәйкес келуі тиіс.

2-кесте.

Негізгі стандарттар мен талаптар

Ауа вентиляциясы мен кондиционерлеу жүйелерін жобалауда қолданылатын бағдарламалық қамтамасыз ету

Фармацевтикалық өндірісте желдету жүйелерін жобалау мен оңтайландыру үшін арнайы бағдарламалық өнімдер пайдаланылады, олар қауіпсіз және тиімді желдету жасауға қатысты барлық талаптар мен ерекшеліктерді ескеруге мүмкіндік береді.

3-кесте.

Арнайы бағдарламаларға талдаулар

Бағдарламалық қамтамасыз етудің жобалаудағы артықшылықтары

• Есептеулердің дәлдігі: Арнайы бағдарламалық өнімдерді пайдалану жобалау есептерінің дәлдігін арттыруға және қателерді азайтуға мүмкіндік береді, бұл фармацевтикалық өндірісте өте маңызды, өйткені нормативтік талаптардан кез келген кішігірім ауытқулар өнімнің қауіпсіздігі мен сапасына әсер етуі мүмкін.
• Жобалау жылдамдығы: Автоматтандыру жобалау құжаттамасын әзірлеу мен желдету жүйесін енгізу процесін айтарлықтай жеделдетуге мүмкіндік береді, бұл өндірістік қуаттарды уақытында іске қосу үшін маңызды.
• Энергия шығындарын оңтайландыру: Бағдарламалық қамтамасыз ету ең энергия тиімді шешімдерді таңдауға көмектеседі, бұл желдету және кондиционерлеу жүйелерінің пайдалану шығындарын төмендетуге әкеледі.
• Корректировкаларды жеңіл енгізу: Бағдарламалар жобадағы өзгерістерді талаптар, пайдалану жағдайлары немесе жаңа стандарттар бойынша оңай енгізуге мүмкіндік береді.
• Басқа жүйелермен интеграция: Заманауи бағдарламалар желдету және кондиционерлеу жүйелерін басқа ғимараттарды басқару жүйелерімен (BMS — Building Management System) интеграциялауға мүмкіндік береді, бұл барлық параметрлерді нақты уақыт режимінде мониторингтеуге мүмкіндік береді.
• Стандарттарға және нормаларға сәйкестік: Бағдарламалық қамтамасыз ету халықаралық стандарттарға сәйкес жүйелерді жобалауға көмектеседі, мысалы, GMP, ISO 14644 және басқалар, бұл фармацевтикалық салада өте маңызды.

Қорытынды

Фармацевтикалық өндірісте желдету және кондиционерлеу жүйелерін жобалауды автоматтандыру қазіргі заманғы технологиялардың маңызды аспектісі болып табылады. Мұндай автоматтандыру өндіріс процестерін оңтайландырып, тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бағдарламалық қамтамасыз етудің көмегімен желдету жүйелерін жобалау дәлдігін арттырып, қателерді азайтуға, энергия шығындарын төмендетуге, сондай-ақ жобалау уақытын қысқартуға болады. Бұл өз кезегінде фармацевтикалық өнімдердің сапасын және қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.

Автоматтандырылған жүйелер жобалаудың барлық кезеңдерінде, бастапқы есептеулерден бастап, қажетті параметрлерге сәйкес жүйелерді іске қосу мен бақылауға дейін қолданылады. Сонымен қатар, мұндай бағдарламалық шешімдер халықаралық стандарттарға, оның ішінде GMP және ISO талаптарына сәйкес жүйелерді жобалауға мүмкіндік береді, бұл фармацевтика саласында өте маңызды.

Қорытындылай келе, автоматтандыру жүйелерін қолдану арқылы желдету және кондиционерлеу жүйелерін жобалау процесі тиімдірек, қауіпсіз әрі үнемді бола түседі. Бұл өз кезегінде өндірістің сапасын, энергетикалық тиімділігін арттырып, жұмыс орнындағы қауіпсіздік пен гигиеналық стандарттардың сақталуын қамтамасыз етеді.

Әдебиеттер тізімі:

1. Глушков, В. И. (2015). Автоматизация проектирования вентиляционных систем: Программные средства и методы. Москва: Техносфера.
2. Кириллов, В. П. (2014). Проектирование систем вентиляции и кондиционирования воздуха. Санкт-Петербург: Питер.
3. Леонтович, А. И. (2013). Системы вентиляции и кондиционирования воздуха на предприятиях. Москва: Энергия.
4. Шишкин, В. А. (2018). Проектирование систем вентиляции в фармацевтических производствах. М.: Медицина.
5. ISO 14644-1 (2015). Cleanrooms and associated controlled environments – Part 1: Classification of air cleanliness. International Organization for Standardization.
6. Фельдман, Я. И. (2016). Технические системы в фармацевтическом производстве. Москва: Академия.
7. ТРАНЕ Trace 700 (2020). Программное обеспечение для расчёта системы HVAC. Техническая документация и руководство пользователя.
8. AutoCAD MEP (2021). Руководство по проектированию HVAC систем в AutoCAD. Autodesk.
9. CONTAM (2019). Программное обеспечение для моделирования качества воздуха в помещениях. Национальный институт стандартов и технологий США (NIST).
10. Carrier HAP (2018). Программное обеспечение для теплового анализа и расчета вентиляции. Carrier Corporation.
11. Flowmaster Software (2020). Программное обеспечение для моделирования воздушных потоков в трубопроводных системах и вентиляции. Flowmaster Ltd.