ҚАБАТТЫҢ МҰНАЙБЕРГІШТІГІН АРТТЫРУДЫҢ ФИЗИКО - ХИМИЯЛЫҚ ӘДІСТЕРІ.

ФИЗИКО-ХИМИЧЕСКИЕ МЕТОДЫ ПОВЫШЕНИЯ НЕФТЕОТДАЧИ ПЛАСТА

Төлеген Әліби Есетұлы

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Шоқанов Арман Жарасханович

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Тілек Нұралла Нұрболатұлы

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Космбаева Гүлжан Тынышбаевна

научный руководитель, старший преподаваттель, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе.

АННОТАЦИЯ

Бұл мақала мұнай өндірісінде мұнай өндіруді арттыру мақсатында қолданылатын физика-химиялық әдістерді зерттеуге және талдауға арналған. Ол осы мәселенің әртүрлі аспектілерін, соның ішінде химиялық реагенттердің мұнай қабаттарымен өзара әрекеттесу механизмдерін, мұнай мен тау жыныстарының физикалық және химиялық қасиеттерін және қоршаған ортаның әсерін қарастырады.

Авторлар әртүрлі физика-химиялық әдістерді талдайды, мысалы, тұзды тежеу, полимерлі суды бөлу, беттік-белсенді технология, жынысты өзгерту әдістері және т.б. Мақалада әр әдістің артықшылықтары мен шектеулері, сондай-ақ олардың әртүрлі геологиялық жағдайларда тиімділігі қарастырылады.

Зерттеу мұнай өндіруді арттырудағы физика-химиялық әдістердің маңыздылығын және олардың мұнай өндіруді ұлғайтудағы әлеуетін көрсетеді, осылайша мұнай компаниялары үшін экономикалық пайда әкеледі. Бұл мақала мұнай өндіруде физика-химиялық әдістерді қолданудың заманауи тәсілдеріне пайдалы шолу жасайды және осы саладағы қосымша зерттеулер мен әзірлемелердің бастапқы нүктесі бола алады.

АННОТАЦИЯ

Данная статья посвящена исследованию и анализу физико-химических методов, применяемых в нефтяной промышленности с целью повышения нефтеотдачи пласта. В ней рассматриваются различные аспекты этой проблемы, включая механизмы взаимодействия химических реагентов с нефтяными пластами, физические и химические свойства нефти и породы, а также влияние окружающей среды.

Авторы анализируют различные физико-химические методы, такие как ингибирование солей, полимерная водоотделение, сурфактантные технологии, методы модификации породы и другие. В статье также рассматриваются преимущества и ограничения каждого метода, а также их эффективность в различных геологических условиях.

Исследование подчеркивает важность физико-химических методов в повышении нефтеотдачи пласта и их потенциал в увеличении добычи нефти, обеспечивая таким образом экономическую выгоду для нефтяных компаний. Эта статья предоставляет полезный обзор современных подходов к применению физико-химических методов в нефтедобыче и может служить отправной точкой для дальнейших исследований и разработок в этой области.

Кiлт cөздep: физика-химиялық әдістер, мұнай беру, қабат, мұнай өндіру, химиялық реагенттер, өндіруді ұлғайту, арттыру технологиялары, тау жыныстарымен реакциялар, геологиялық жағдайлар.

Ключевые слова: физико-химические методы, нефтеотдача, пласт, нефтедобыча, химические реагенты, увеличение добычи, технологии повышения, реакции с породой, геологические условия.

Мұнай өнеркәсібі әлемдік экономиканың негізгі саласы болып табылады және мұнай өндірудің тиімділігі энергия мен шикізатқа деген қажеттілікті қамтамасыз етуде үлкен маңызға ие. Алайда, көптеген мұнай қабаттары мұнайдың аз шығынын көрсетеді, бұл жоғалған мүмкіндіктер мен шығындарға әкеледі. Осы проблеманы ескере отырып, соңғы онжылдықтарда қабаттың мұнай өндірісін арттыру үшін физика-химиялық әдістерді әзірлеуге және қолдануға көбірек көңіл бөлінді.

Физика-химиялық әдістер-бұл қабаттағы мұнай, су және тау жыныстарының өзара әрекеттесуін басқарудың инновациялық тәсілі. Олар химиялық реагенттерді қолдануға, тау жыныстарының физикалық қасиеттерін өзгертуге және басқа аспектілерге негізделген әртүрлі әдістер мен технологияларды қамтиды. Бұл әдістер мұнай өндіруді арттыруға, мұнайдың тұтқырлығын төмендетуге, ұңғымалардың өнімділігін жоғалтуды азайтуға және өндіру процесінің жалпы тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

Мұнай өндіруді арттырудың физикалық әдістері мұнай өндіруді арттыру үшін физикалық принциптер мен технологияларды қолдануды қамтиды. Төменде кейбір негізгі физикалық әдістер келтірілген:

• Қабаттағы қысымды сақтау:
• Су төгетін ұңғымалар сияқты қысымды ұстап тұру жүйелерін уақыт өте келе оның төмендеуіне жол бермеу үшін қабаттағы қысымды ұстап тұру үшін пайдалануға болады. Бұл ұңғымалардың өнімділігін сақтауға және мұнай өндіруді арттыруға көмектеседі.

• Қабаттың қайталама ашылуы:
• Қабаттың қайталама ашылуы мұнай өндіруді ұлғайту мақсатында қазірдің өзінде өндіруші ұңғымалар аймағында қосымша ұңғымаларды бұрғылауды білдіреді. Бұл көлденең бұрғылауды немесе негізгі ұңғымалардан бүйірлік Ұңғымаларды (бүйірлік саңылауларды) бұрғылауды қамтуы мүмкін.
• Поршенді сорғылар:
• Поршеньді сорғылар ұңғымалардан мұнайды механикалық айдау үшін қолданылады. Бұл сорғылар қысымның пульсациясын тудырады, бұл мұнайды жоғары көтеруге және мұнай өндіруді арттыруға көмектеседі.
• Жасанды көтерілген бұрғылау үстелі:
• Бұл әдіс мұнайды ұңғымағаесыстыру үшін қабаттағы су деңгейін көтеруді қамтиды. Көтерілген бұрғылау үстелі резервуарға су беру және мұнай өндіруді арттыратын төмен қысымды жасау үшін қолданылады.
• Жылу әдістері:
• Жылу әдістері мұнайдың қозғалғыштығын арттыру үшін жылуды қолдануды қамтиды. Мысалы, буды фракциялау әдісі (буды қолдану) немесе термиялық инжекция мұнайдың тұтқырлығын төмендетіп, оны өндіруді жеңілдетеді.
• Гравитациялық дренаж жүйесі:
• Бұл жүйе гравитациялық күштерді қабаттың төменгі жағындағы мұнайды жинау және оны дренаж жүйесінен алу үшін пайдалануды қамтиды.
• Электромагниттік әдістер:
• Индукциялық және радиожиілік әдістері сияқты электромагниттік әдістерді тау жыныстары мен қабаттағы мұнайдың қасиеттерін өзгерту арқылы мұнай өндіруді жақсарту үшін қолдануға болады.

Бұл физикалық әдістерді кен орнының нақты жағдайларына және мұнай өндіруді арттыру мақсаттарына сәйкес біріктіруге және бейімдеуге болады.

Мұнай өндіруді арттырудың химиялық әдістері мұнай өндіру процесін жақсарту үшін химиялық заттар мен реагенттерді қолдануды қамтиды. Бұл әдістер мұнайдың тұтқырлығын төмендетуге, тау жыныстарының өткізгіштігін жақсартуға, су конусын азайтуға және судың мұнай өндіруге әсерін азайтуға бағытталған. Кейбір негізгі химиялық әдістерге мыналар жатады:

• Полимерлі ерітінділер:
• Полимерлі ерітінділер судың тұтқырлығын арттыру үшін қабатқа қосылады. Бұл судың көлемін арттыруға, мұнайды кеуекті кеңістіктен шығаруға және өндірісті жақсартуға көмектеседі.
• Беттік-белсенді заттар (беттік-белсенді заттар):
• Беттік белсенді заттар мұнай мен су арасындағы беттік керілуді азайтады, бұл мұнайдың кеуектерден вытысуын жақсартады. Оларды ұңғыманың айналасындағы су конусын азайту үшін де қолдануға болады.
• Алкоголь және тұздар:
• Алкоголь мен тұздарды қосу мұнайдың қозғалғыштығын арттырып, оның тұтқырлығын төмендетіп, өндіру процесін жеңілдетеді.
• Химиялық еріткіштер (тұтқырлықты төмендететін реактивтер):
• Мұнайдағы жоғары молекулалық қосылыстарды бұзу үшін химиялық еріткіштер қосылады, бұл оның тұтқырлығын төмендетеді және өндіруді жеңілдетеді.
• Полимерлі гельдік жүйелер:
• Полимерлі гельдік жүйелерді тау жыныстарының су өткізбейтін қасиеттерін жақсарту және су конусын бақылау үшін пайдалануға болады.
• Қышқыл ерітінділері (қышқылдың ыдырауы):
• Қышқыл ерітінділер қабаттағы карбонатты шөгінділерді ыдырату үшін қолданылады, бұл тау жыныстарының өткізгіштігін жақсартады және өндіруді арттырады.
• Масштабты және шөгінді ингибиторлары:
• Масштабты және шөгінді ингибиторлары ұңғымалардың өнімділігін жақсарта алатын ұңғымаларда және жабдық бетінде шөгінділердің пайда болуын болдырмау үшін қолданылады.
• Микроорганизмдер және биосурфактанттар:
• Микроорганизмдер мен биосурфактанттарды қабаттың микробиологиялық қасиеттерін жақсарту және мұнай өндіруді арттыру үшін пайдалануға болады.

Нақты химиялық әдісті таңдау кен орнының сипаттамаларына және тау жыныстарының түріне, сондай-ақ өндірілетін мұнайдың құрамы мен қасиеттеріне байланысты. Әр түрлі әдістерді біріктіру қабаттың мұнай өндірісін арттырудың тиімді әдісі бола алады.

Мұнай өндіруді арттырудың физика-химиялық әдістері мұнай кен орындарынан мұнай өндіру процесін оңтайландырудың маңызды технологияларының жиынтығы болып табылады. Бұл әдістер геологиялық және физикалық жағдайлардың жетілмегендігімен байланысты әр түрлі қиындықтарды жеңуге мүмкіндік береді және кен орындарының өндірісін ұлғайту және өмірлік циклін ұзарту үшін тиімді қолданыла алады.

Физика-химиялық әдістердің басты артықшылықтарының бірі-олардың икемділігі. Қол жетімді тәсілдердің әртүрлілігі инженерлер мен геологтарға белгілі бір кен орындары үшін ең қолайлы шешімдерді таңдауға және қолдануға мүмкіндік береді. Бұл нарықтық талаптардың өзгеруі жағдайында ресурстарды барынша пайдалануға және мұнай өндіруді арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, физика-химиялық әдістер кен орындарын тұрақты пайдалануға ықпал етеді, өйткені олар қоршаған ортаға теріс әсерді азайтады және өндіріс шығындарын азайтады. Осылайша, олар тұрақты энергетикалық стратегияның маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Физика-химиялық әдістерді табысты іске асыру мұқият талдау мен мониторингті, сондай-ақ нормативтік және экологиялық стандарттарды сақтауды талап ететінін атап өту маңызды. Сонымен қатар, осы саладағы инновациялар дамып келеді, бұл жаңа және тиімдірек шешімдерді табуға мүмкіндік береді.

Нәтижесінде мұнай өндіруді арттырудың физика-химиялық әдістері мұнайдың тұрақты және тұрақты өндірілуін қамтамасыз етуде, сондай-ақ энергияға өсіп келе жатқан әлемдік сұранысты қанағаттандыруға ықпал етуде маңызды рөл атқарады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Бирюкова В. В. Управление сбалансированным развитием предприятий нефтяной промышленности // Вестник Сибирской государственной автомобильно-дорожной академии. 2016. № 1(47). С. 87–94.
2. Анализ нефтяного месторождения Каражанбас по состоянию на 01.01.2013 г. Атырау : АО «НИПИнефтегаз», 2012 ж.
3. Г.Е., Панов. Охрана окружающей среды на предприятиях нефтяной и газовой промышленности. Москва : Недра, 1993 ж.